Wit-Rusland

Wit-Rusland, ook wel Belarus (spr. Bjelaroes) genoemd, is het grote land ten oosten van Polen en voordat je in Rusland komt. Het is een onafhankelijke republiek, een land met een oude, rijke en ingewikkelde geschiedenis. De oudste sporen van menselijke bewoning gaan terug tot de Steentijd.
Het land heeft een rijke kultuur op gebied van zang, muziek, dans, klederdracht, literatuur, wetenschappen, enz. Wist U dat de kunstschilder Chagall een Wit-Rus was? In Vitsebsk is een museum aan hem gewijd.
Wat een bezoeker, die niet uitsluitend op hotels is aangewezen, echter het meeste opvalt is de enorme gastvrijheid van de mensen. De enige juiste manier van het land bezoeken is dan ook om bij mensen in huis te logeren.
Als je eenmaal vriendschap hebt gesloten met een Wit-Rus heb je een vriend voor heel je leven.

Natuurlijk is het leven in Wit-Rusland op allerlei punten anders dan het leven in Nederland. Dat maakt het ook zo interessant voor scholieren om aan een uitwisselingsprogramma met een school in Wit-Rusland mee te doen. Zulke programma’s draaien o.a. op een aantal middelbare scholen in Eindhoven, maar het zouden er veel meer kunnen zijn, als Nederlandse scholen het aandurfden zo’n programma aan te gaan buiten de gangbare subsidiestromen.

Voor de meeste Wit-Russen is het dagelijkse leven vol beslommeringen. Het is moeilijk om op basis van twee inkomens (man en vrouw) een gerieflijk bestaan op te bouwen als er ook nog eens kinderen in het gezin zijn. De lonen zijn – ook in verhouding – een stuk lager dan in Nederland, terwijl de prijzen voor veel importproducten naar verhouding hoog zijn.
Ondanks dit is er de laatste 10 jaar veel veranderd in het straatbeeld: waar je eerst zelfs in een stad als Minsk brede straten met weinig privé auto’s zag, hebben ze nu door toegenomen autobezit voortdurend met opstoppingen te maken. In de hoofdstad kun je op straat de nieuwste mode zien. Vooral de jongere generatie loopt voortdurend met het mobieltje tegen het oor. In de kleinere steden en op de dorpen is dat allemaal een stuk minder: daar valt ook minder te verdienen.

Naast de disco’s en andere moderne uitgaansgelegenheden is er in de hoofdstad ook veel (andere) cultuur. Als je een ballet- of muziekvoorstelling bijwoont valt het meteen op dat er onder de bezoekers veel jeugd is. Bij die jeugd ook kinderen vanaf 8 jaar. Een groot aantal van deze kinderen zijn na de tweede of derde pauze verdwenen. Niet omdat ze het niet mooi vonden, maar enkel en alleen om nog een beetje op kindertijd in bed te liggen: ze doen er met de bus vaak nog een uur over voordat ze thuis zijn.
Op scholen is het normaal dat er veel tijd aan muziek en dans wordt besteed. Een bezoek aan een school dat een beetje als officieel beschouwd zou kunnen worden, betekent bijna steevast een uitvoering voor de bezoeker door de leerlingen waar ze laten horen en zien wat ze op cultureel gebied waard zijn. Het nivo van zulke voorstellingen is vaak verbazingwekkend hoog.
Na schooltijd wordt er op veel scholen nog van alles georganiseerd op het gebied van cultuur, sport en hobby.

Wit-Rusland is niet zo sterk geïndustrialiseerd als Nederland. Er vallen ook weinig grondstoffen uit eigen bodem te halen. Naast wat bruinkool zijn vlas (linnen), kristal en hout belangrijke producten. Daarnaast zijn er de trekkers van het merk Belarus, de enorme vrachtwagens van MAZ, horloges en klokken, televisietoestellen, enz.
Om geld in het laatje te krijgen moet er handel gedreven worden. In dat opzicht lijkt Wit-Rusland op Nederland.

Wat Wit-Rusland in de loop van zijn geschiedenis uit het Westen ontvangen heeft, stemt niet altijd tot trots: dat waren o.a. Napoleon en de Nazi’s. Verwonderlijk om te horen dat waar wij praten over de Duitsers, zij praten over de Nazi’s. Vooral deze laatste groep heeft er ontzettend huis gehouden. Eén op de vier Wit-Russen heeft in de Tweede Wereldoorlog het leven gelaten door het oorlogsgeweld. Van de rijke Joodse gemeenschap was na de oorlog praktisch niets meer over. Van de tien miljoen Wit-Russen van voor de oorlog waren er als gevolg van de oorlog twee-en-een-half miljoen omgekomen.
Dit heeft diepe sporen achtergelaten. Waar in Nederland veteranen pas sinds een paar jaar steun en erkenning krijgen, ligt dat in Wit-Rusland wel even anders. Als je op 9 mei, Bevrijdingsdag, daar bent kom je de veteranen overal tegen en het is heel normaal om bossen rode tulpen te kopen en die per drie tulpen aan willekeurige veteranen te geven als blijk van erkentelijkheid. Je hoeft die veteraan helemaal niet te kennen; dat komt daarna vaak vanzelf!

Op medisch gebied wordt er in Wit-Rusland ook van alles gepresteerd. Zo kun je er met de modernste operatietechnieken van je blinde darm afgeholpen worden.
Veel medische en andere energie wordt er gestopt in de nasleep van de Tsjernobylramp net over de zuid-grens in de Oekraïne. Wit-Rusland was met grote voorsprong het ergste slachtoffer van de kernramp. De gevolgen zijn nog steeds op allerlei gebied merkbaar: het milieu en de mens, en bij die laatste zowel lichamelijk als psychisch.

Onze stichting maakt zich sterk voor de allerzwaksten in deze samenleving: de mensen met een lichamelijke, geestelijke of verstandelijke handicap. Wij richten ons in eerste instantie op het psycho-neurologisch dom-internaat in Tarasiki, volgens sommigen het dieptepunt op dit gebied, in elk geval in de provincie Minsk. Maar ook in Tarasiki beginnen de veranderingen ten goede zichtbaar te worden.